استاد عالی نسب





مرحوم استاد میرمصطفی عالی‌نسب، اهل تبریز، متولد 1298 و متوفی به سال 1384 شمسی از بنیان گذاران صنعت نوین در ایران بود. وی که در سی سالگی به دلیل مطالعات وسیع اقتصادی و هوش سرشار و تلاش خستگی‌ناپذیرش از بزرگترین و معتبرترین تجار بنام ایران در زمینه واردات چینی و بلور و لوازم خانگی بود، با احساس رسالت برای قطع وابستگی کشور به کالاهای خارجی، دست از تجارت عظیم خود کشید و تمام اندوخته مادی و سرمایه معنوی خویش را به حیطه تولید انتقال داد. او علیرغم تمام کاستی‌ها و ضعف دانش فنی تولید در ایران، به جنگ یکی از پرقدرت‌ترین برندهای آن روز یعنی والور انگلستان رفت و در کارگاه کوچک خود که حیاط خانه‌ای در خیابان بوذرجمهری بود شروع به ساخت چراغ‌های خوراک‌پزی نمود.
اینچنین بود که سنگ بنای شرکت تولیدی صنایع نفت و گاز عالی نسب با مأموریت تولید بخشی از لوازم خانگی نفت‌سوز مورد نیاز خانواده‌های ایرانی گذاشته شد. این تلاش که همزمان با نهضت ملی‌شدن نفت صورت گرفت، توانست با افزایش مصرف نفت در داخل کشور از صنعت تازه استقلال یافته نفت حمایتی نمادین و اثرگذار نماید. به نحوی که به دستور دکتر محمد مصدق، سماور نفتی عالی‌نسب به عنوان نماد مبارزه با استعمار انگلیس باید در محل تشکیل کابینه وی همواره روشن و جوشان نگه داشته می‌شد.
در سال‌های بعد کارخانه‌های تحت مدیریت استاد عالی‌نسب توانستند با اتکا به مدیران خلاق، سرپرستان متعهد و کارگران کوشا و زحمتکش خود، ضمن ثبت چندین اختراع در زمینه لوازم خانگی، برای اولین بار لوازم خانگی را مطابق سلایق و فرهنگ مصرف‌کننده ایرانی به تولید انبوه برسانند و با شبکه فروش گسترده خود، لوازم خانگی ایرانی را در دورافتاده‌ترین شهرها و روستاهای کشور نیز عرضه کنند.
استاد میرمصطفی عالی نسب از سال 1341 در حوزه‌ای دیگر از صنایع نیز، صف شکنی کرد؛ از آنجا که مصرف عمده کارتن در ایران از طریق واردات تامین می‌شد، ایشان یکبار دیگر در پی احساس رسالت برای قطع وابستگی کشور به واردات وسیع کارتن، و از آنجا که هیچ سرمایه‌گذار مستقلی تن به این خطر نمی‌داد، به اصرار و تشویق مرحوم آیت‌الله طالقانی، شرکت کارتن سازی میهن را تاسیس کرد. شرکتی که در ابتدا بسیاری معتقد بودند در جنگ با رقبای خارجی‌اش بزودی شکست می‌خورد. اما استاد عالی‌نسب این شرکت را حفظ نموده و توسعه داد و حتی پس از آنکه در سال 1350 بر اثر سقوط هواپیما بر روی آن، دچار آتش‌سوزی شده و کاملا از بین رفت، وی توانست یکبار دیگر این شرکت را احیا نموده و در زمینی بزرگتر و با ماشین آلات به روز تجهیز و مجدداً مشغول به تولید نماید، به نحوی که هنوز از مهمترین نام‌های تجاری تولید کارتن در ایران بشمار می‌رود.
استاد میر مصطفی عالی نسب علاوه بر فعالیت در بخش صنعت ایران در نقاط عطف تاریخی و سرنوشت ساز کشور، از جمله نهضت ملی شدن صنعت نفت، مبارزات انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس، حضور فعال داشته و همچنین نقش مهمی در تدوین سیاست های اقتصادی دوران جنگ تحمیلی داشت و توانست در این دوران، خدمات ارزنده ای را به کشور ارایه کند.
گرچه قبل از انقلاب نیز از اطلاعات اقتصادی استاد عالی‌نسب در محافل مختلف اقتصادی از جمله بانک مرکزی استفاده می شد، اما به اذعان تمام کارشناسان و دست‌اندرکاران، نقش وی در تمام دولت‌های دهه نخست پس از انقلاب، بی‌بدیل و برای حفظ کشور از مشکلات ناشی از جنگ و تحریم، منحصربه فرد بود. وی که به دعوت یاران دیرین خود، ازجمله مرحوم آیت‌الله طالقانی، مرحوم مهندس بازرگان و مرحوم مهندس سحابی، به عنوان مشاور اقتصادی شورای انقلاب، خدمات ارزنده‌ی خود را در جریان انقلاب آغاز نمود، تا پایان جنگ تحمیلی، علی‌رغم کهولت سنی، مانند سربازی فداکار دست از کسب و کار و آسایش شخصی خویش شسته و تقریباً بصورت شبانه‌روز تحت عناوین مختلف، بدون هرگونه تظاهر و بهره‌برداری سیاسی، خدمات موثری در حیطه اقتصادی نمود که شرح بخش‌هایی از آن در مقالات متعدد، منعکس و از جهات مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.
او که از دوستان نزدیک علامه محمدتقی جعفری، ،آیت الله دکتر بهشتی، علامه محمدرضاحکیمی بود و از مریدان مخلص مرجعیت به ویژه در دوران آیت الله بروجردی بود، همواره از حامیان فکری و مالی مهمترین جریانات ملی، مذهبی و فرهنگی و علمی بشمار می‌آمد. عالی‌نسب در طول عمر پر برکت خویش به همراه جمعی از همفکران خود توانست درمانگاه‌ها و مدارس متعددی در مناطق محروم روستایی احداث نماید.