چای سبز گیاه متفاوتی از چای سیاه نیست. بلکه چای سبز گلبرگهای تازه گیاه چای است که بدون انجام هیچ فرایند اکسایشی به دست مصرف کننده میرسد. زادگاه اصلی چای سبز را میتوان کشور چین دانست. چای سبز به دلیل داشتن مواد ضد سرطانی به مانند کاتچین که آنتی اکسیدان قوی است، در میان مردم شهرت پیدا کرده است.
کاتچین از جمله آنتی اکسیدانهایی است که به مراتب قویتر از ویتامین E و C عمل کرده و موجب بهبود سلامتی افراد میشود. علاوه بر این میزان کافئین موجود در چای سبز برای کسانی که نباید کافئین مصرف کنند، مناسب و ۲۰ تا ۳۰ درصد کمتر از چای سیاه است. از این رو علاوه بر کشور چین، مصرف چای سبز در سایر کشورها نیز رو به گسترش است. در ادامه به خواص چای سبز اشاره خواهیم کرد.
چای سبز مادهای است که حداقل فرآوری روی آن انجام شده است و به همین دلیل برگهای خشکشده، مانند هر ماده آلی دیگری در معرض تجزیه آنزیمی قرار دارند. بهعنوان نمونه، برگهای چای سبز حتی پس از تولید هم میتوانند با اکسیژن هوا ترکیب شود که در نهایت موجب تلخ شدن و خراب شدن چای میشود. چای سبز بیش از هر نوع چای دیگری مستعد این نوع واکنشهاست، بنابراین بهتر است به درستی نگهداری شود.
بهترین روش برای نگهداری از چای سبز، ریختن آن در ظرفی مات و تاریک و قرار دادن آن در محیطی سرد و خشک است. توصیه ما به شما این است که ظرف محتوی چای سبز را در یخچال قرار دهید. نکته دیگری که باید به خاطر بسپارید این است که تغییر دما موجب خرابی و تلخی چایتان میشود، بنابراین اگر یخچال را برای نگهداری از چای انتخاب کردید، دیگر نمیتوانید آن را به مدت طولانی در محلی دیگر نگهداری کنید و این انتخاب باید دائمی باشد. اینگونه نباشد که مثلاً دو روز در یخچال باشد و روز دیگر بیرون از آن، در دمای محیط. در ادامه به خواص چای سبز اشاره خواهیم کرد.
نوشیدن چایِ سبز را عاملی برای جلوگیری از ابتلا به سرطان میدانند.
دلیل اصلی ضد پیری بودن چای سبز وجود میزان قابل توجهی آنتی اکسیدان است.
این دمنوش گیاهی در کاهش وزن و افزایش سوخت و ساز بدن موثر است.
چای سبز مانع از بروز سرطان، افتادگی و چروک خوردن پوست به ویژه پوست صورت میشود.
چایِ سبز باعث کاهش قابل توجه میزان کلسترول بد و افزایش میزان کلسترول خوب میشود.
چایِ سبز با از بین بردن باکتریهای نامناسب محوطه دهان، بوی بد دهان و تنفس بد بو را نیز رفع میکند.
درصد بالای فلوراید چایِ سبز، عمدهترین دلیل تاثیر مثبت آن بر استخوان است.
چای سبز فعالیت سلولهای مغز به ویژه بخشهای مربوط به حافظه را تقویت و تحریک میکند.
نوشیدن این دمنوش مانع از بروز بیماریهای کبدی به ویژه سرطان کبد میشود.
ویتامین C موجود در چایِ سبز باعث تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر بیماریهایی مانند سرما خوردگی میشود.
این دمنوش خاصیت آرام بخشی داشته و میتواند حالت تنش، افسردگی و استرس و هیجان را از بین ببرد.
خوردن آب خالص ایده خوبی برای مصرف روزانه نیست و میتوان چای سبز را جایگزین آن کرد. چای سبز میتواند بدن شما را به مانند آب، هیدراته کند، همچنین خواص چای سبز برای سلامت بدن بسیار زیاد است.
پلی فنول ها تقریباً ۳۰ درصد از وزن برگ چای سبز خشک شده را به خود اختصاص میدهند. در دسته و خانواده پلی فنول ها، فلانوئید جای گرفته که یکی از مهمترین مواد مؤثر در افزایش سلامتی انسان به نام کاتچین را در خانواده خود دارد. از جمله مهمترین کاتچین های موجود در چای سبز اپی گالوکتشین گالات EGCG است. مطالعات پزشکی بر روی این ترکیب نشان میدهد، مصرف منظم آن میتواند خطر بروز بیماریهای مختلف و خطرناک را کاهش دهد.
میتوان گفت چای سبز در پارهای از تحقیقات و پژوهشهای انجام شده خاصیت ضد سرطانی و کاهش دهنده سرعت رشد تومورهای بدخیم را از خود نشان داده است. عامل اصلی این اتفاقات را میتوان اپی گالوکتشین گالات EGCG دانست. همچنین بیمارانی که تحت شیمیدرمانی هستند با دریافت این ترکیب، بهبودی نسبی بهتری داشتهاند. برای درک بهتر از اپی گالوکتشین گالات EGCG باید گفت که این ترکیب میتواند کاهش دهنده احتمال بروز آرتریوسکلروز، گرفتگی عروق مغزی، جمله قلبی، گرفتگی شریانی و اختلال در خونرسانی باشد.
مطالعات جدید در مورد چای سبز برخی از خواص تجربی که سابق بر این برای چای سبز تصور میشد را به صورت علمی اثبات کردهاند. با بررسیهای انجام شده روی نمونههایی که همگی مصرف کننده چای سبز بودند، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که خوردن چای سبز میتواند در طولانی مدت فشارخون بالای افراد را کنترل کند. نتیجه این مطالعات بازتاب گستردهای در رسانهها داشت، همانطور که مجله تایمز در این مورد نوشت: بعد از نوشیدن ۱۲ هفتگی چای سبز، فشارخون سیستولیک ۲٫۶ و دیاستولیک ۲٫۲ میلیگرم کاهش از خود نشان داد. جای سبز دارای خواص سلامتی فراوانی است که باعث شده چای سیاه به رتبه دوم نزول کند. انتظار داریم که کاهش فشار سیستولیک به میزان ۲٫۶ میلیمتر جیوه، مرگومیر سکته مغزی را ۸ درصد، مرگومیر ناشی از عروق کرونری ۵ درصد کاهش دهد. در نهایت این عوامل رشد جمعیتی را ۴ درصد بهبود میبخشد. متأسفانه این تحقیقات مقدار مصرف چای سبزی که بتواند خواص مشابه را در انسان به وجود آورد اعلام نکردهاند ولی مطالعات قبلی در این مورد به مصرف روزانه ۳ تا ۴ لیوان چای سبز در روز اشاره داشتند. به طور مشابه، مصرف ۳ تا ۴ لیوان چای سبز، میتواند باعث تقویت قلب و سلامتی عروق شود. علاوه براین چای سبز باعث انبساط عضلانی و کاهش فشارخون نیز میگردد. پس میتوانید از این خواص چای سبز با نظر پزشک بیشتر استفاده کنید.
ترکیبات شیمیایی و مغذی وجود دارند که به نظر میرسد خواص آنها برای بدن غیرقابل شمارش است. از جمله این مواد شیمیایی کاتچین هست. خوشبختانه همانطور که سابق بر این اشاره کردیم، چای سبز مقادیر زیادی کاتچین در اختیار دارد. کاتچین که آنتی اکسیدانی طبیعی است در چای سبز به عنوان یک معجزه عمل میکند.
علاوه بر تأثیراتی که سابق بر این برای سیستم گردش خون توسط کاتچین اشاره کردیم، مطالعات انجام شده حاکی از این است که گالوکتشین گالات EGCG تأثیر مثبتی بر روی مکانیسم سوخت و ساز بدن دارد که باعث افزایش اکسیداسیون چربیها و پیشگیری از لاغری است. به همین دلیل مصرف چای سبز در کنار ورزش کردن باعث افزایش عملکرد ورزشکاران میشود.
مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۰ نشان داد که مصرف چای سبز به میزان ۳۳ درصد اکسیداسیون چربی در بدن را افزایش میدهد. همچنین گالوکتشین گالات EGCG میتواند موجب کاهش تولید چربی توسط سلولها و افزایش دفع چربی از بدن شود. چاقی و دیابت دست در دست هم هستند که کاهش یکی میتواند بهبود در دیگری را باعث شود.
مطالعه بر روی موشهای آزمایشگاهی نشان داد که مصرف عصاره غلیظ شده از چای سبز میتواند به مانند دارو ضد دیابت عمل کند و مانع پیشرفت دیابت و جتی درمان آن شود. همچنین دانشمندان دریافتند که مصرف چای سبز میتواند عملکرد مغز را به واسطه جلوگیری از گرفتگی عروق بهبود ببخشد.
به طور خاص میتوان گفت که گالوکتشین گالات EGCG تولید پروتئینی با عنوان بتاآمیلوئید که عاملی برای بروز آسیبهای مغزی و آلزایمر است را کاهش میدهد. آزمایش بر روی موشهای آزمایشگاهی در سال ۲۰۰۵ نشان داد که مصرف گالوکتشین گالات EGCG میتواند درصد بروز آلزایمر را ۵۴ درصد کاهش دهد.
به دلیل داشتن کافئین، جلوگیری از جذب مواد معدنی مخصوصا آهن میکند.
باعث ایجاد ضربان نامنظم در خانمهای باردار و شیرده میشود.
مصرف این دمنوش همچون چای سیاه به همراه غذا جذب روی، آهن و کلسیم را کاهش میدهد.
زیاده روی در مصرف این چای میتواند باعث دفع زیاد آب از بدن و خشکی مدفوع و یبوست شود.
افرادی که دچار میگرن و سردرد هستند باید به مقدار کم و با توصیه پزشک از این دمنوش استفاده کنند.
کافئین موجود در این دمنوش باعث بیخوابی و بیقراری میشود.