بادرنجبویه از نظر شکل ظاهری شبیه به نعناع می باشد. البته این موضوع فقط در خصوصیات ظاهری نیست. بلکه دمنوش بادرنجبویه با خواص نعناع اشترکات زیادی دارد و گروه نعنائیان می باشد.
بادرنجبویه از گیاهان علفی و خوش عطر است. زادگاه این گیاه به نواحی مدیترانه باز می گردد. در سابقه کشت به بیش از ۲۰۰۰ سال می رسد. با نام های مختلفی چون وارَنگ بو و بادَرَنگْبویه شناخته می شود.
ابتدا توسط زنبورداران معبد آرتمیس در یونان کاشته شده و این موضوع برای جلب زنبوران عسل انجام می شده است. همین مسئله نشان می دهد که بادرنجبویه شهد و بوی معطری دارد. نام علمی این گیاه Melissa officinalis به معنای زنبور عسل می باشد.
دمنوش بادرنجبویه خواص متعددی دارد. البته این گیاه نیز باید به شکل اصولی و به اندازه مصرف شود. در غیر این صورت شاهد اثرات معکوس آن خواهیم بود. مصرف این دمنوش برای اثر بخشی نیاز به طی کردن دوره درمانی دارد.
دمنوش بادرنجبویه دارای ترکیبات فنلی چون رزمارینیک اسید می باشد. این ترکیبات آنتی اکسیدانی به مراتب بیشتر از ویتامین C قدرت دارند و در محافظت از بدن نقش مهمی ایفا می کنند. ضمن اینکه ترکیبات دیگری چون اوروسولیک اسید، لینولئیک اسید و کارنوسیک اسید در دمنوش بادرنجبویه دیده می شوند. این ترکیبات با خواص آنتی اکسیدانی شناخته می شوند.
مشکلات یادگیری و عملکرد ضعیف حافظه به دلایل مختلفی رخ می دهد. این اختلالات گاهی از وجود سرب نشأت می گیرند. اگر علت ضعف حافظه این موضوع باشد، می توان از خواص بادرنجبویه بهره مند شد. در واقع فواید دمنوش بادرنجبویه بر عملکردهای شناختی مغز موثر است و این موضوع از کنترل آنزیم کولین استراز در قسمت کورتکس مغز ناشی می شود. همین موضوع از شایع ترین مشکلات مغز و حافظه پیشگیری می کند. بیماری های مربوط به سیستم عصبی را کنترل و بهبود می بخشد. افراد مبتلا به آلزایمر می توانند برای جلوگیری از پیشرفت بیماری به این دمنوش متوسل شوند. فواید آنتی اکسیدانی بادرنجبویه در این ویژگی اهمیت زیادی دارند.
ترکیبات مشتق شده از اولئانولیک اسید، رزمارینیک اسید و اورسولیک اسید از عملکرد آنزیم گابا ترانس آمیناز ممانعت می کند. این موضوع آرامش خوبی را برای داشتن یک خواب راحت و یک سیستم عصبی آرام رقم می زند. در واقع در چنین شرایطی GABA به عنوان یک واسطه عصبی مهم بیشتر در دسترس قرار خواهد گرفت و این ویژگی یک امتیاز مثبت برای سیستم عصبی قلمداد می شود.
کافئیک اسید درمان موثری برای کنترل تشنج است. چون شرایط آرامی را بر روی سیستم عصبی حاکم می کند. علاوه بر آن دمنوش بادرنجبویه دارای ژرانیول می باشد. تاثیر آرامش بخشی بادرنجبویه از آنزیم گابا مشتق می شود. در واقع در این شرایط فلاونوئیدها بعضی از نرون های مهاری را در اختیار می گیرند و سیستم آن را تقویت می کنند.
این نتیجه از آزمایش بر روی موش های صحرایی حاصل شده و نشان می دهد که برگ های بادرنجبویه باعث بهبود سیستم ایمنی بدن و کنترل زخم معده می شوند. دارای خواص ضد التهابی است و همین موضوع تاثیر مستقیمی بر بهبود و کنترل زخم معده دارد. به همین خاطر برای درمان ورم معده پیشنهاد می شود. فلاونوئیدها با خواص آنتی اکسیدانی از اثر رادیکال های آزاد پیشگیری می کنند و زخم ها را کنترل می نمایند.
بادرنجبویه سبب کاهش قند خون می شود. ضمن اینکه تاثیر مستقیمی بر کاهش LDL و تری گلیسرید دارد. سبب افزایش HDL شده و این موضوع در موش های صحرایی به اثبات رسیده است.
اثر آنزیم ALT را کاهش می دهد و این موضوع نقش مهمی در سلامت کبد دارد. این آنزیم به شکل طبیعی در کبد دیده می شود. اگر کبد دچار اختلال و ضعف عملکرد باشد، این آنزیم به خون راه می یابد. دمنوش بادرنجبویه به دلیل آنتی اکسیدان موجود در عصاره نقش مهمی در سلامت کبد و اندام های داخلی بازی می کند.
ضد التهاب بوده و همین موضوع باعث کنترل بسیاری از بیماری های التهابی چون زخم معده می شود. کاهش التهاب با کاهش درد همراه است. چون این عصاره گیرنده های آدرنوزینی در انتهای نورون های حسی عضلات را به دام می اندازد و اثر آن ها را خنثی می کند.
بادرنجبویه ممکن است با داروهای تیروئید و ضد اضطراب منافات داشته باشد. اگر در حال حاضر از این داروها استفاده می کنید، بهتر است قبل از مصرف این دمنوش نظر پزشک خود را در این رابطه جویا شوید. بادرنجبویه ممکن است با داروهای ضداسترس باعث بروز خواب آلودگی غیر عادی شود. داروهای ضد استرس لورازپام، زولپیدم، فنوباربیتال و کلونازپام هستند.